Poprzedniego dnia opuściliśmy obóz tranzytowy w Dortmundzie, i po raz pierwszy podróż odbywała się w konwoju uformowanym z pasażerskich samochodów i mięliśmy okazję przyjrzeć się niemieckiemu pejzażowi. Pod koniec popołudnia przejechaliśmy przez udekorowany i radosny Berlin: w taki sposób dowiedzieliśmy się o podpisaniu francusko-niemieckiego rozejmu. 26 czerwca 1940r., rankiem nasz konwój zatrzymał się: najpierw myśleliśmy, że chodzi o zwykły postój, jakie często się zdarzały od momentu opuszczenia Dortmundu;jednak dźwięk otwieranych drzwi i krzyki naszych strażników szybko nam uzmysłowiły, że przybyliśmy na miejsce.

Wysiedliśmy z pociągu i ustawiliśmy się, jak zawsze, w rzędach po pięciu. Zdaliśmy sobie wtedy sprawę, że o kilkaset metrów od malutkiego dworca, na którym zatrzymał się nasz pociąg, widać było zbiorowisko baraków i wieżyczki strażnicze. Był to obóz w Bornym Sulinowie i mieliśmy zostać tu ulokowani. Na pierwszy rzut oka, obóz odznaczał się na tle otaczającego go z trzech stron lasu, strona południowa, którą przybyliśmy otwierała się na wielką równinę z kilkoma fermami w oddali, przeciętą torami kolejowymi. Szybko pokonaliśmy wzniesienie prowadzące do obozu i zbliżając się mogliśmy zauważyć, że cała prawa strona obozu była już zajęta przez dużą liczbę jeńców , którzy przybyli tu kilka dni wcześniej. Skierowano nas na lewą stronę, jeszcze pustą, która stanowiła blok I Oflagu IID, po prawej znajdował się blok II i III. Może najpierw powiedzmy kilka słów o geograficznym usytuowaniu obozu korzystając z zapisków opata Flament:'' Mała aglomeracja Borne Sulinowo znajdowała się o 17 km lotem ptaka na południowy, południowy-zachód od Neustettina, o 24 km na południowy-zachód od Czarnego i o 30 km na północ, północny-zachód od Schneidemuhl, dawnego dworca granicznego w kierunku Polski. Na południe, 27 km dalej znajduje się Wałcz. Na zachodzie, 115km dalej znajduje się wielki port w Szczecinie, u ujścia Odry. W końcu, granica dawnej Polski przechodzi o 36km na południowy-wschód od Bornego Sulinowa i o 46 km na zachód''(1)(**)(***). Ten obóz (Oflag IID) był małą częścią niemieckiego obozu treningowego, o kwadratowej powierzchni 15 km. Jeszcze raz zacytuję słowa opata Flament:''Obóz był prostokątny, nadmiar terenu na południowym-wschodzie było zrekompensowane przez brak przestrzeni na południowym-zachodzie.Długi na 480 metrów z zachodu na wschód, szeroki na 310 metrów z północy na południe, zajmował przestrzeń około 150.000metrów kwadratowych,(*) Inni oficerowie przeszli przez obóz tranzytowy w Mayence i zostali przetransportowani do Bornego Sulinowa w zwierzęcych wagonach.

'W rzeczywistości, trzeba wymienić dwie strefy zakazane dla wszystkich jeńców, w części centralnej, na południu ( zobacz szczegółowy plan) (*). Pierwsza, ''Vorgarten'', zajmowała 6.500 metrów kwadratowych, druga oznaczała baraki opisane na planie słowami:'' Arrest, Hunde, Süd-Wache, Post, Kammer, Lagerführung'' , do której dołączono pewną liczbę baraków zarezerwowanych dla niemieckiej straży zajmując powierzchnię 18.500 metrów kwadratowych, czyli ogólnie 25 ooo metrów kwadratowych wyłączonych z użytku dla jeńców. Trzeba jeszcze odjąć powierzchnię zajętą przez druty, jakieś 2 500 metrów długości na 4 metry szerokości, czyli 10 000 metrów kwadratowych. W ten sposób pozostawało dla wszystkich więźniów obozu 115 000 metrów kwadratowych, czyli około 11,5 hektara.''(2)Ta powierzchnia była podzielona na trzy bloki. Na południowym-wschodzie obozu, blok III zajmował 23 500 metrów kwadratowych. Na północnym-wschodzie blok II, do którego dołączono stołówkę używaną również jako salę dla różnych imprez, zajmował 34 000 metry kwadratowe. W końcu, cała część zachodnia obozu, najszersza, zajmowała 57 500 metrów kwadratowych. Z początku tworzyła ona blok I, który został zajęty przez jeńców jako ostatni;jednak wkrótce zbudowano tam 5 dużych baraków, blok IV, który na początku rozpoczęcia naszej niewoli w tym obozie, był oddalony o kilka kilometrów i znajdował się w murowanym obozie, zwanym protektoratem. Wszystko było nadzorowane przez sześć wieżyczek strażniczych ustawionych w obozie. Podczas naszych pierwszych miesięcy, trzy bloki były od siebie odseparowane, bez możliwości komunikacji pomiędzy nimi, bez posiadania odpowiedniego pozwolenia. Baraki były drewniane i postawione kilkadziesiąt centymetrów nad ziemią; deski zakrywające te szparę zostały szybko zdjęte przez naszych strażników, którzy chcieli w ten sposób móc kontrolować co się dzieje pod barakami, po tym jak odkryli względnie łatwą możliwość kopania tuneli w tej piaszczystej ziemi. Typowy barak składał się z 4 pokoi, w każdym było 16 trzy-piętrowych łóżek, przewidzianych dla 48 mieszkańców. Przestrzeń była bardzo ograniczona. Łóżka były ustawione w rzędach wzdłuż ścian a na środku pokoju, oświetlonego przez dwa okna, znajdował się piecyk, dwa stoły i kilka taboretów, oczywiście w nie wystarczającej ilości. W każdym razie było nie do pomyślenia by wszyscy mogli zająć miejsce przy stole, przynajmniej dopóki liczba mieszkańców pokoju zgadzała się z przewidzianą.

Weszliśmy do baraków. Pokoje znajdują się po obu stronach korytarza. Na trzy-piętrowych łóżkach leży słoma. Po środku pokoju prosty stół, kilka taboretów, piecyk na zimę;to wszystko jeśli chodzi o umeblowanie. Z sufity zwisa elektryczna żarówka, która pali się wieczorem do określonej godziny, prąd jest wyłączany na noc. Pokoje są przeludnione. Wkrótce, barakami odbędą sie przeszukania i administracyjne formalności; jesteśmy fotografowani jak galernicy z zawieszoną na szyi tabliczką. To nasz jeniecki numer, który będzie figurował na dwuczęściowej prostokątnej tabliczce z aluminium zawierającej nasz numer więzienny i numer Oflagu. W taki sposób staję się jeńcem numer 1565 Oflagu IID. Druga część tabliczki posiada dziurkę przeznaczoną, w wypadku śmierci, do przybicia jej do trumnę: To pocieszające i praktyczne. Całość jest zawieszona na szarym sznurku i wisi na szyi jak szkaplerz. Drapie nas w szyję przez 5 lat.(3) Pierwsi jeńcy przybyli do obozu w Bornym Sulinowie 20 czerwca 1940 roku:zajmują oni blok III. Pozostali przybywali do Oflagu aż do połowy lipca;ostatni nie mogąc znaleźć miejsca w obozie, muszą poczekać w murowanym obozie na zakończenie budowy wielkich baraków bloku IV, które zajmą dopiero na jesień.